Fietsen als essentieel element van mobiliteit en ontspanning 

Fietsen is niet alleen een vorm van transport, maar voor velen ook een belangrijk onderdeel van hun vrijetijdsbesteding. Het geeft ons de vrijheid om te genieten van de frisse lucht, de omgeving en om te bewegen op ons eigen tempo. Het kan een cruciaal onderdeel zijn van de mobiliteit en algeheel welzijn bij 55-plussers. Het is daarom van groot belang dat er comfortabele en goed onderhouden fietspaden beschikbaar zijn voor senioren. Oneffenheden in het wegdek of slecht onderhouden fietspaden kunnen niet alleen ongemak veroorzaken, maar zijn ook gevaarlijk voor oudere fietsers. Een valpartij kan ernstige gevolgen hebben voor de gezondheid en het zelfvertrouwen. Uit onderzoek van Agentschap Wegen en Verkeer (2023) blijkt dat de fietspaden net iets veiliger zijn geworden en beter zijn onderhouden. Lees hierover in onderstaand artikel meer. 

Het onderzoek: Evaluatie van fietspaden in Vlaanderen 

Wist je dat het Agentschap Wegen en Verkeer elke twee jaar het comfort en de inrichting van de Vlaamse fietspaden langs gewestwegen onderzoekt? Dit onderzoek kijkt naar verschillende aspecten, waaronder de vlakheid, het onderhoud, de snelheidslimiet op de naastliggende rijbaan, het aantal fietsstroken en de breedte van het fietspad. Onlangs is gebleken uit het rapport dat de scores op beide vlakken lichtelijk verbeterd zijn in heel Vlaanderen ten opzichte van 2021. 

Inrichting van de fietspaden 

In een vergelijking tussen de verschillende provincies en het Vlaamse gemiddelde (cijfers 2023), blijkt dat de inrichting van de fietspaden het beste is in de provincie Antwerpen, waar bijna 50% van de fietspaden als uitstekend of goed wordt beoordeeld. Helaas scoort Oost-Vlaanderen het slechtste van alle provincies, met slechts 23% van de fietspaden die als goed of uitstekend worden beoordeeld. 

Comfort van de fietspaden 

Het comfort van de fietspaden wordt beoordeeld aan de hand van de langsvlakheid, die aangeeft in hoeverre het oppervlak afwijkt van een perfect horizontaal vlak. Lokale of herhaalde onvlakheden kunnen trillingen veroorzaken die door fietsers als ongemakkelijk worden ervaren. Om deze langsvlakheid te meten, wordt gebruik gemaakt van een fietspadprofilometer, een geavanceerd instrument uitgerust met een laser en een accelerometer.  

Voor deze meetcampagne werd een deel van het netwerk opgemeten door externe partijen, die over eigen apparatuur beschikken. Dit resulteerde in een vrijwel volledige dekking van ons fietspadennetwerk, met bijna 7.000 opgemeten fietspaden. 

 

Als we puur kijken naar het comfort van de fietspaden, dan kan men zien dat Oost-Vlaanderen het beste scoort met een score van 29,1%, gevolgd door Vlaams-Brabant (26,1%) en Limburg (25,2%). In de provincie Antwerpen hebben ze zowel de minst “uitstekende” fietspaden als de meest “zeer slecht” beoordeelde fietspaden, dus we kunnen concluderen dat het comfort van fietspaden ondermaats is ten opzichte van de andere provincies. 

Bij het onderzoek naar het materiaalgebruik voor de verharding van fietspaden blijkt dat verschillende verhardingstypes worden toegepast, zoals asfalt, bestrating, beton, en dunne toplagen (bestrijking, slemlaag, enzo.). Het vademecum standaardstructuren (2023) van het agentschap Wegen en Verkeer benadrukt dat bitumineuze verhardingen bijzonder geschikt zijn voor fietspaden vanwege hun comfortabel rijgedrag. Dunne toplagen worden geprefereerd vanwege hun betere rolweerstand. 

Toekomstige focus  

In de komende jaren kunnen we verwachten dat er meer investeringen zullen worden gedaan om de kwaliteit en toegankelijkheid van fietspaden te verbeteren. Vlaams minister van Mobiliteit Lydia Peeters geeft ook aan dat ze tevreden is met de huidige evolutie, maar zegt ook dat investeringen in de toekomst nodig zullen zijn voor verdere optimalisatie van de fietspaden. 

Kortom, het rapport biedt inzicht in de staat van onze fietspaden en de verbeteringen die worden doorgevoerd om onze fietservaring te optimaliseren. 

Enkele tips voor veilig fietsen

  • Houd rekening met de weersomstandigheden: Fietspaden kunnen bij regen extreem glad worden en vergroten dus het gevaar op uitglijden. Pas uw snelheid aan en wees extra voorzichtig tijdens deze weersomstandigheden. 
  • Let op obstakels: Wees alert op obstakels zoals losliggende stenen, takjes, geparkeerde voertuigen en andere voorwerpen die op het fietspad kunnen liggen. Probeer op tijd te anticiperen en voldoende ruimte te laten bij het ontwijken van deze voorwerpen. 
  • Controleer de kwaliteit van het fietspad: Let op eventuele scheuren, kuilen of andere gebreken op het fietspad die uw rit kunnen verstoren. Vermijd gebieden die slecht onderhouden lijken. Als dit niet mogelijk is, probeer dan extra alert te zijn voor deze gevaren. 

Bronvermelding en foto’s: 

Agentschap Wegen en Verkeer. (2024). Rapport fietspaden (meetjaar 2023). Wegenenverkeer. 2024-02-06 Rapport Fietspaden meetjaar 2023.pdf (wegenenverkeer.be) 

Liesenborghs, G. (2024, 27 februari). Toestand van Vlaamse fietspaden is lichtjes verbeterd, maar 4 op de 10 blijven “slecht ingericht”. Het Nieuwsblad. Toestand van Vlaamse fietspaden is lichtjes verbeterd, maar 4 op de 10 blijven “slecht ingericht” | Het Nieuwsblad

Staat en inrichting van de fietspaden langs de Vlaamse gewestwegen | Wegen en verkeer. (z.d.). https://wegenenverkeer.be/wegen/fietsinfrastructuur/staat-en-inrichting-van-de-fietspaden-langs-de-vlaamse-gewestwegen